Thoái hóa cột sống là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
- iCCARE MKT
- 28 thg 3
- 11 phút đọc
Đã cập nhật: 31 thg 3
Thoái hóa cột sống là một bệnh xương khớp mãn tính xảy ra ở tuổi trung niên. Tuy nhiên, những năm gần đây, tỷ lệ mắc bệnh thoái hóa cột sống ở người trẻ có xu hướng gia tăng và để lại nhiều biến chứng khó lường. Vì vậy, cần phát hiện và điều trị đúng cách để ngăn ngừa những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.
Thoái hóa cột sống là gì?
Thoái hóa cột sống là thuật ngữ y tế được sử dụng để mô tả chứng viêm xương khớp cột sống. Đây là bệnh mãn tính có thể xảy ra ở cột sống cổ, cột sống ngực (lưng trên và giữa) hoặc cột sống thắt lưng (lưng dưới). Trong đó thoái hóa đốt sống cổ và thoái hóa cột sống thắt lưng là tình trạng thường gặp nhất.
Ai có nguy cơ cao bị thoái hóa cột sống?
Thoái hóa cột sống có nguy cơ cao xảy ra ở những nhóm người sau:
Nghiên cứu của Học viện Phẫu thuật Chỉnh hình Hoa Kỳ cho thấy ước tính có khoảng 85% người trên 60 tuổi bị thoái hóa cột sống.
Với những người dưới 45 tuổi, thoái hóa cột sống xuất hiện thường xuyên hơn ở nam giới. Ngược lại, sau 45 tuổi, bệnh lại xảy ra nhiều hơn ở phụ nữ.
Người giảm kiểm soát cân nặng có nguy cơ bị thoái hóa cột sống do trọng lượng cơ thể cao gây tổn thương sụn khớp, đĩa đệm và xương dưới sụn.
Người có tiền sử chấn thương hoặc viêm xương khớp.
Những người làm công việc văn phòng hoặc hoạt động thể chất mạnh.
Nguyên nhân thoái hóa cột sống
Bệnh thoái hóa cột sống xuất phát từ hai nhóm nguyên nhân: nguyên nhân nguyên phát và nguyên nhân thứ phát.
Nguyên nhân chính
Quá trình lão hóa tự nhiên là một trong những yếu tố chính gây ra bệnh thoái hóa cột sống. Theo đó, càng lớn tuổi, cấu trúc cột sống càng yếu đi, kèm theo các triệu chứng như đĩa đệm bị mất nước, đĩa đệm dễ bị rách, dây chằng xơ hoặc mô sụn bị mòn.
Thông thường, bệnh tiến triển nhanh hay chậm tùy thuộc vào lối sống và chế độ ăn uống của mỗi người.
Thói quen sinh hoạt: Ngồi gù lưng, cong cổ, nằm gối quá cao hay vận động thể thao không đúng cách là những yếu tố đẩy nhanh quá trình thoái hóa cột sống.
Ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn thiếu Canxi, Magiê, Glucosamine hay Collagen loại II khiến cột sống ngày càng bị tổn thương, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương khớp. Đồng thời, thoái hóa cột sống còn xuất phát từ thói quen ăn đồ ăn nhanh, nhiều dầu mỡ hay lạm dụng các chất kích thích như rượu, thuốc lá. Đó cũng là lý do khiến một số người ở độ tuổi 30 - 35 tuổi bị thoái hóa cột sống trong khi người cao tuổi ở độ tuổi 50 - 60 tuổi lại có xương khớp chắc khỏe.
Nguyên nhân phụ
Ngoài lão hóa, còn có nhiều nguyên nhân thứ phát khiến cột sống bị ảnh hưởng, bao gồm:
Đặc điểm của công việc: Làm việc văn phòng, ít vận động hoặc lao động nặng nhọc, sai tư thế khiến cột sống mất đi đường cong sinh lý, toàn thân cong về phía trước.
Thoái hóa cột sống do chấn thương: Chấn thương trong sinh hoạt, tập luyện hay té ngã do tai nạn nếu không được điều trị dứt điểm có thể gây thoái hóa cột sống.
Triệu chứng thoái hóa cột sống thường gặp
Triệu chứng chung
Đau và cứng ở lưng, cổ và vai vào sáng sớm.
Sốt, mệt mỏi, khó thở kèm theo co thắt dạ dày.
Đau cột sống âm ỉ, đồng thời cơn đau có tính chất cơ học (đau tăng khi vận động và giảm khi nghỉ ngơi).
Yếu hoặc tê ở chân tay. Ở mức độ nghiêm trọng, nó có thể ảnh hưởng đến dây thần kinh cột sống hoặc tủy sống.
Đau đầu, chóng mặt hoặc đau vai.
Triệu chứng thoái hóa cột sống cổ
Đau cổ, cứng cổ, khó cử động cổ: cơn đau xuất hiện đột ngột và dữ dội, kéo dài vài giờ hoặc vài ngày. Các triệu chứng đau có thể lan sang một bên vai hoặc cánh tay.
Tê hoặc yếu ở vai, cánh tay hoặc ngón tay.
Nấc, nhức đầu, chóng mặt nếu bị thoái hóa đốt sống cổ C1 – C2.
Triệu chứng thoái hóa cột sống thắt lưng
Xuất hiện cơn đau thắt lưng âm ỉ, kéo dài nhiều tuần.
Cơn đau có thể tăng lên khi bệnh nhân di chuyển, cúi người, xoay người hoặc nâng đồ vật.
Khi tình trạng trở nên trầm trọng, cơn đau lưng có thể lan xuống chân, gây tê liệt và mất thăng bằng khi di chuyển.
Thoái hóa cột sống thắt lưng gây mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột, kèm theo co thắt cơ đau đớn.
Khi gặp những triệu chứng trên, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay để được bác sĩ chẩn đoán và điều trị thoái hóa cột sống bằng những phương pháp thích hợp. Bởi nếu bệnh kéo dài có thể dẫn đến nhiều biến chứng đáng tiếc.
Biến chứng thoái hóa cột sống
Bệnh thoái hóa cột sống nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Đặc biệt, tình trạng khuyết tật hoặc mất khả năng đi lại được coi là biến chứng nghiêm trọng nhất của bệnh thoái hóa cột sống.
Biến chứng của thoái hóa đốt sống cổ
Mất ngủ: Thoái hóa cột sống cổ khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, mất ngủ kéo dài, thậm chí làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Hội chứng tăng huyết áp - hạ huyết áp: Huyết áp tăng giảm bất thường, có lúc giảm mạnh hoặc có lúc tăng cao, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh.
Rối loạn tiền đình: Thoái hóa cột sống cổ có thể cản trở quá trình lưu thông máu lên não, từ đó gây rối loạn tiền đình với các triệu chứng đau đầu, chóng mặt hoặc chán ăn.
Thoát vị đĩa đệm: Khi dây thần kinh chèn ép rễ thần kinh, người bệnh có thể bị liệt một hoặc cả hai cánh tay. Dần dần, các bộ phận thoái hóa di chuyển theo thoát vị đĩa đệm, gây mất khả năng điều khiển vận động khiến cơ thể khó cử động.
Hội chứng cổ-tim: Các đốt sống cổ bị thoái hóa và lệch khỏi vị trí ban đầu khiến cấu trúc của cột sống cổ bị thay đổi, chèn ép các dây thần kinh điều khiển hoạt động của tim. Kết quả là những cơn đau tim đột ngột hoặc rối loạn nhịp tim kéo dài.
Rối loạn thần kinh tự động: Rối loạn thần kinh tự chủ khiến bệnh nhân mất kiểm soát bàng quang và ruột.
Biến chứng thoái hóa cột sống thắt lưng
Biến dạng cột sống: Cơn đau dữ dội ở vùng lưng dưới khiến người bệnh không thể làm việc hoặc di chuyển bình thường. Thay vào đó, họ phải đứng ở tư thế nghiêng người hoặc cúi người xuống khi di chuyển. Về lâu dài, điều này khiến cột sống thắt lưng bị biến dạng (gù, vẹo hoặc cong), ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt hàng ngày.
Nén dây thần kinh: Thoái hóa cột sống thắt lưng khiến các dây thần kinh bị chèn ép dẫn đến đau lan ra vùng mông và tứ chi. Nếu không được điều trị sớm có thể gây đau, chuột rút và tăng nguy cơ bị liệt.
Tác dụng trên thị lực: Giảm thị lực, sưng mắt, đau mắt và sợ ánh sáng. Trong một số trường hợp, thị lực bị giảm và có thể bị mù.
Đau ngực: Đau ngực và đau dai dẳng xuất hiện do bệnh cơ ngực do các rễ thần kinh cột sống cổ số 6 và số 7 bị gai xương chèn ép.
Làm thế nào để chẩn đoán thoái hóa cột sống?
Ngoài các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh thoái hóa cột sống bằng cách yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh như:
X – Tia: Chụp X-quang giúp bác sĩ kiểm tra xem cột sống có bị tổn thương xương, gai xương hay mất đĩa đệm, sụn hay không.
Chụp cộng hưởng từ (MRI): để xác định tổn thương đĩa đệm và vị trí thoát vị dây thần kinh cột sống.
Một số xét nghiệm khác: Thông thường, xét nghiệm máu được sử dụng để loại trừ các bệnh gây đau cột sống như viêm cột sống dính khớp, lao cột sống.
Phương pháp điều trị bệnh thoái hóa cột sống
Luyện tập một số bài tập để cải thiện sức khỏe cột sống
Tập thể dục có thể giúp hỗ trợ điều trị thoái hóa cột sống. Các bài tập giúp kéo giãn cột sống một cách tự nhiên, thúc đẩy quá trình phục hồi các tổn thương đốt sống, đồng thời hệ thống khớp cũng trở nên linh hoạt, dẻo dai. Mặt khác, tập thể dục thường xuyên là cách để người bị thoái hóa cột sống có tinh thần minh mẫn, cảm thấy thoải mái hơn.
Tuy nhiên, nếu tập luyện các bài tập không phù hợp có thể tạo thêm áp lực lên cột sống, bệnh có thể tiến triển nặng hơn và cơn đau sẽ kéo dài. Vì vậy, người bệnh cần nhờ sự tư vấn của bác sĩ để lựa chọn bài tập phù hợp cho mình.
Chữa thoái hóa cột sống bằng thuốc
Để điều trị thoái hóa cột sống dựa trên triệu chứng lâm sàng, có thể sử dụng một số loại thuốc như thuốc giảm đau, thuốc chống viêm, thuốc giãn cơ, thuốc điều trị triệu chứng tác dụng chậm, thuốc ức chế IL1 và tiêm corticosteroid tại chỗ.
Tuy nhiên, người bệnh cần lưu ý rằng thuốc về cơ bản chỉ giúp “ngăn chặn” cơn đau tạm thời chứ không thể phục hồi tác động lên các cấu trúc cột sống bị thoái hóa. Nếu ngừng sử dụng thuốc, cơn đau sẽ trở nên trầm trọng hơn trước. Chưa kể, nhiều bệnh nhân vì muốn nhanh khỏi bệnh đã tự tăng liều lượng thay vì uống theo chỉ định của bác sĩ, dẫn đến suy giảm chức năng gan thận, tăng nguy cơ loét dạ dày.
Phẫu thuật cột sống
Phẫu thuật cột sống giải quyết thoát vị đĩa đệm, trượt đốt sống và hẹp ống sống dai dẳng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Theo các chuyên gia, phẫu thuật cột sống tương đối nguy hiểm và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho người bệnh.
Thông thường, rủi ro do gây mê toàn thân có thể gây đau tim, chấn thương đầu, buồn nôn, đau họng, khô miệng hoặc ớn lạnh. Ngoài ra, sau khi phẫu thuật liên quan đến cột sống, bệnh nhân có thể bị rối loạn tuần hoàn máu và đau nhức.
Vì vậy, đây là phương pháp điều trị thoái hóa cột sống cuối cùng nên được thực hiện khi các phương pháp điều trị nội khoa thất bại. Người bệnh và gia đình cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định.
Châm cứu giúp giảm đau
Theo triết lý của Y học Trung Quốc, châm cứu giúp làm sạch máu, khôi phục lại sự cân bằng của khí và kích thích cơ thể tự chữa lành. Dưới góc độ khoa học, kim châm cứu tác động lên vùng cột sống bị tổn thương, đồng thời kích thích cơ thể sản sinh ra các chất giúp giảm đau và chống viêm một cách tự nhiên.
Cơn đau do thoái hóa cột sống gây ra nhanh chóng giảm bớt, tuy nhiên tác dụng này chỉ kéo dài nhất thời, do nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được giải quyết. Ngoài ra, châm cứu vẫn có thể để lại một số tác dụng phụ hoặc nguy cơ (như nhiễm trùng, liệt, teo cơ…) nên người bệnh cần hết sức thận trọng.
Phương pháp châm cứu kết hợp vật lý trị liệu
Y học ở các nước tiên tiến luôn ưu tiên điều trị thoái hóa cột sống bằng phương pháp Chiropractic – phương pháp điều chỉnh các cấu trúc cột sống lệch lạc về đúng vị trí, giải phóng áp lực lên dây thần kinh, kích thích quá trình tự chữa lành của cơ thể, ngăn ngừa chứng đau cột sống lâu dài, tránh tái phát. Tại Việt Nam, Phòng khám iCCARE đã tiên phong ứng dụng nắn chỉnh Chiropractic, điều trị thoái hóa cột sống hiệu quả cao mà không cần dùng thuốc hay can thiệp phẫu thuật.
Ngoài ra, quá trình điều trị thoái hóa cột sống tại iCCARE còn kết hợp Chiropractic với chương trình vật lý trị liệu – phục hồi chức năng, với sự hỗ trợ từ các trang thiết bị hiện đại như Shockwave Shockwave, Laser cường độ cao thế hệ IV, Thiết bị kéo giãn cột sống DTS… để đẩy nhanh tiến độ phục hồi cột sống.
Những lưu ý khi điều trị thoái hóa cột sống
Do tâm lý thiếu kiên nhẫn và mong muốn nhanh chóng khỏi bệnh nên nhiều bệnh nhân đã áp dụng nhiều phương pháp điều trị cùng lúc ở nhiều nơi. Đó cũng chính là lý do vì sao dù điều trị thoái hóa cột sống từ giai đoạn đầu nhưng bệnh vẫn không tiến triển rõ rệt.
Theo bác sĩ Kenneth (phòng khám iCCARE), với các bệnh về cơ xương khớp, việc hồi phục hiệu quả không thể chỉ trong 1, 2 ngày mà đòi hỏi người bệnh trước tiên phải tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Không tự ý dừng điều trị hoặc điều trị bệnh ở 2-3 nơi cùng lúc vì điều này ảnh hưởng đến hiệu quả hồi phục, thậm chí để lại những biến chứng nguy hiểm.
Cách phòng ngừa bệnh thoái hóa cột sống
Thoái hóa cột sống là một quá trình tự nhiên xảy ra theo tuổi tác và không có yếu tố nào có thể ngăn chặn được. Tuy nhiên, chúng ta có thể làm chậm quá trình này bằng cách thay đổi lối sống, ăn uống khoa học và tập thể dục thường xuyên.
Thoái hóa cột sống là căn bệnh không thể tránh khỏi khi tuổi tác ngày càng tăng. Đặc trưng bởi những cơn đau xuất hiện đột ngột hoặc kéo dài, thoái hóa cột sống gây cản trở nghiêm trọng đến việc đi lại và sinh hoạt hàng ngày...
Chế độ dinh dưỡng phòng ngừa thoái hóa cột sống
Hãy bổ sung thêm những thực phẩm giàu vitamin (C, D) và khoáng chất tốt cho xương khớp vào bữa ăn hàng ngày như Ca hay Mg.
Bổ sung đường tự nhiên từ thực phẩm chức năng.
Uống nhiều nước lọc, ít nhất 1,5 lít - 2 lít/ngày
Không sử dụng các chất kích thích như thuốc lá, rượu, cà phê.
Thói quen sinh hoạt và tập thể dục lành mạnh
Hạn chế làm việc nặng, dùng nhiều sức, chú ý điều chỉnh tư thế, giảm áp lực lên cột sống.
Thường xuyên thay đổi tư thế khi ngồi lâu, khoảng 60 phút/lần bạn nên đứng dậy đi lại để thư giãn cột sống và các khớp.
Giữ tinh thần thoải mái, kiểm soát căng thẳng, áp lực bằng cách đọc sách, nghe nhạc, dạo phố, du lịch.
Luyện tập thường xuyên và đúng cách các bài tập như bơi lội, đi bộ, thể dục nhịp điệu để tăng cường năng lượng, tăng cường cơ bắp và cải thiện sự linh hoạt của khớp.
Kiểm soát cân nặng của bạn ở mức hợp lý.
Thực hiện các bài tập giúp điều trị thoái hóa cột sống, tăng độ dẻo dai cho cơ thể.
Thoái hóa cột sống là bệnh xương khớp mãn tính phổ biến hiện nay. Tuy không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng đốt sống bị tổn thương khiến người bệnh gặp khó khăn trong sinh hoạt, vận động hàng ngày. Vì vậy, khi phát hiện dấu hiệu của bệnh, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm xảy ra.
Đừng quên ghé thăm chuyên trang aloxuongkhop để cập nhật thông tin mới nhất về cơ xương khớp nhé!
Comments